‘Er is nul bewijs voor Blue Monday’

De derde maandag van januari staat bekend als Blue Monday, de depressiefste dag van het jaar. Onzin natuurlijk, schrijft Ronald Veldhuizen. Toch kunnen kranten, tijdschriften en sites het niet laten er artikelen aan op te hangen.

Op de depressiefste dag van het jaar slaak ik een diepe zucht. Het is Blue Monday, de derde maandag van januari. Volgens een zogenaamd wetenschappelijk bewezen theorie voelt de mensheid zich dan collectief het meest neergeslagen.

De Blue Monday-mythe

Lachwekkend eigenlijk, maar de onzin reikt bij deze mythe verrassend diep. Als een idee eenmaal is overgoten met een wetenschappelijk sausje, en bij Blue Monday is dat een dikke saus, smaakt het tijdschriften en kranten te goed: elk jaar happen ze toe en vullen ze kolommen met tips om de Blauwe Maandag een beetje door te komen. Zucht.

Ergens is het logisch om überhaupt een moment in januari aan te wijzen als de meest depressieve van het jaar. De feestdagen zijn voorbij, de goede voornemens blijken toch minder haalbaar dan gehoopt, buiten heerst nog kou en duisternis, en opnieuw is er een jaar gepasseerd in ons zinloze leven.

Maar een paar plausibele gedachten bij elkaar harken is nog geen wetenschap. Dat Blue Monday dat keurmerk kreeg, hebben we te danken aan de Britse psycholoog Cliff Arnall. In 2005 kwam Arnall met een zogenaamde depressieformule en daarmee ‘voorspelde’ hij dat de meest deprimerende gedachten zouden samenklonteren op 24 januari van dat jaar.

Niets aan de formule is wetenschappelijk. De berekening goochelt met dingen als ‘weer’, ‘schuld’, ‘tijd verstreken sinds kerst’ en ‘motivatieniveaus’. Maar hoe je die zaken moet meten of uitdrukken, heeft Arnall er nooit bij vermeld. In feite maakt dat de formule compleet betekenisloos, iets wat de psycholoog in de Britse krant The Telegraph jaren later heeft toegegeven.

Geen depressieve kalenderdag

Waarom dan deze pseudowetenschap? Om geld te verdienen: reisbureau Sky Travel zocht naar manieren om mensen over te halen vakanties te boeken. Voor de wetenschappelijke saus benaderde het bedrijf Arnall, die het hartstikke leuk leek om iets voor Sky Travel te verzinnen. Maar het is dus gewoon onzin, want er is nul wetenschappelijk bewijs voor een extra depressieve kalenderdag.

Gekmakend is vooral dat de mythe blijft bestaan doordat journalisten en adverteerders er brood in blijven zien. Zelfs het Nederlands Fonds Psychische Gezondheid gebruikt de dag nu jaarlijks om aandacht voor depressie te vragen.

Het jaar 2016 was een uitzondering: toen schreven alle Marie Claires, Libelles, Metro’s en AD’s elkaar over met de boodschap dat de dag toch onzin was. Even had ik hoop: de doodsteek voor Blue Monday, hoera. Maar het jaar erna kwam de onzindag weer net zo hard terug. Zucht. Diepe, diepe zucht.

Bron:kijkmagazine.nl/